Najtrudniejszym okresem dla ryb żyjących w oczkach wodnych, sadzawkach ogrodowych jest mroźna i śnieżna zima. Z reguły zbiorniki wodne w ogrodach mają niewielką głębokość. W takich to zbiornikach bardzo często dochodzi do deficytu tlenowego w okresie zimowym (przyducha nie jest niczym niezwykłym).
Przypomnę, że tlen rozpuszczony w wodzie pochodzi głównie z procesu fotosyntezy.
Nie bez znaczenia jest także dyfuzja tlenu w wyniku kontaktu powierzchniowych warstw wody z powietrzem. Jest ona tym intensywniejsza, im większa jest powierzchnia kontaktu oraz występuje falowanie. Teraz już łatwo odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w okresie zimowym może dojść do braku tlenu w wodzie. Po pierwsze większość roślin w okresie zimowym przechodzi w stan uśpienia, co skutkuje znacznym spadkiem fotosyntezy, po drugie powierzchnia zbiornika pokryta jest grubą warstwą lodu nie rzadko z dużą ilością śniegu.
Pracujący dyfuzor w naturalny sposób tworzy przerębel
W takich warunkach następuje gwałtowny spadek rozpuszczonego w wodzie tlenu. Zużywany jest on przez osad, gnijące fragmenty roślin oraz przez wszelkie organizmy żyjące w oczku. Jeżeli w tym trudnym okresie nie dostarczymy do wody odpowiedniej ilości tlenu to najprawdopodobniej (jak to miało miejsce w tym roku), po ustąpieniu długiej i mroźnej zimy zobaczymy duże ilości martwych ryb. Na pewno nikt nie chciałby, aby jego podopieczni tak zakończyli swój żywot. Dlatego też w tym artykule chciałbym przedstawić dość prosty, lecz niezawodny sposób wzbogacania wody w tlen w okresie zimowym.
Rybki w przydomowym stawku
Do tego celu potrzebnych będzie kilka urządzeń, w które musimy się zaopatrzyć. Sercem całego układu jest dmuchawa. Jest to, mówiąc w języku akwarystów napowietrzacz lub pompka, ale w odróżnieniu od nich dmuchawa posiada znacznie większą wydajność przy odpowiednio niskim zużyciu prądu. Jest to bardzo ważne, bo urządzenie powinno pracować bez przerwy przez całą zimę. Najlepiej do tego celu nadają się dmuchawy renomowanych firm japońskich np. dmuchawy marki Thomas lub Hiblow.
Kupując tę czy inną dmuchawę powinniśmy pamiętać, że jest to zakup przynajmniej na kilka sezonów, dlatego też przy wyborze odpowiedniej dmuchawy nie powinniśmy kierować się niską ceną. Dmuchawy mają w oznaczeniu typu wartość liczbową, która mówi nam, jaka jest ich wydajność w litrach na minutę. I tak np. dmuchawa Hiblow HP-60 ma wydajność 60 litrów na minutę, przy nadciśnieniu 14,7 kPa. Oznacza to, ni mniej ni więcej, tylko tyle, że taką ilość powietrza możemy uzyskać, jeżeli ujście przewodu napowietrzającego będzie znajdowało się w wodzie na głębokości 1,47m. Jeżeli zmniejszymy zanurzenie to oczywiście jej wydajność wzrośnie i na odwrót. Dane te znajdują się w specyfikacji technicznej urządzenia. Często bywa tak, że o wyborze dmuchawy decyduje jej cena, następnie wydajność a na samym końcu dopiero dane ze specyfikacji technicznej, a kolejność powinna być odwrotna.
Dmuchawa HIBLOW HP - 60
Jeżeli już mamy dmuchawę, która jest na tyle silna, aby wtłoczyć powietrze na żądana przez nas głębokość, powinniśmy zaopatrzyć się w odpowiedni dyfuzor, czyli urządzenie, przez które powietrze będzie się wydostawało w postaci małych pęcherzyków. W odróżnieniu od dobrze znanych akwarystom kamieni napowietrzających, powietrze z dyfuzora wydostaje się poprzez membranę o odpowiedniej perforacji, odpornej na zanieczyszczenia.
Dyfuzory membranowe mogą być dyskowe bądź rurowe w zależności od przeznaczenia. Dzięki membranowej budowie nie dochodzi do wpłynięcia wody do wnętrza dyfuzora, przez co urządzenie to jest o wiele sprawniejsze i bardziej niezawodne niż kostki napowietrzające. Godny polecenia jest dyfuzor drobnopęcherzykowy AKWATECH AT 32/1000/B. Jest to dyfuzor rurowy o średnicy 32mm i długości ok.1 metra. W specyfikacji technicznej możemy wyczytać, że po umieszczeniu go na głębokości 1 metra gwarantuje on natlenienie czystej wody w wielkości 18mgO2 z każdego 1m3 dostarczonego powietrza (chcąc zwiększyć natlenienie możemy zwiększyć przepływ powietrza przez dyfuzor lub umieścić go na większej głębokości). Wspomniany dyfuzor jest balastowany, dzięki czemu nie wypływa na powierzchnię.
Dyfuzor AKWATECH AT 32/1000/B wraz z bojką
Musimy jeszcze zaopatrzyć się w bojkę pełniącą funkcję pływaka, wąż ogrodniczy, którym będziemy dostarczać powietrze do dyfuzora oraz łańcuch do obciążenia węża.
Sposób obciążenia węża
Wąż powinien być mrozoodporny, wtedy posłuży nam przez kilka sezonów. Dopiero teraz można przystąpić do montażu zestawu napowietrzającego.
Zestaw do napowietrzania stawku
Dyfuzor musimy tak umieścić, aby znajdował przynajmniej 20 - 30 cm nad dnem. Umieszczenie dyfuzora bezpośrednio na dnie spowoduje, że wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia znajdujące się na dnie zostaną zruszone. Prawidłowe umiejscowienie dyfuzora w toni wodnej możliwe jest dzięki pływakowi i kotwicy, która unieruchomi dyfuzor i zapobiegnie jego dryfowaniu po stawie.
Sposób montażu dyfuzora i dmuchawy w stawie - rzut z boku
Następnie łączymy dyfuzor z dmuchawą. I tu bardzo ważna uwaga. Nie wolno dopuścić, aby do węża napowietrzającego dostała się woda. Jeżeli już mamy wszystko zamontowane pozostaje nam czekać na pierwsze przymrozki. Jeżeli lód zaczyna pokrywać powierzchnię zbiornika włączamy dmuchawę i pozostawiamy ją włączoną przez cały czas trwania mrozów. Wydostające się z dyfuzora pęcherzyki nie dość że wzbogacają wodę w tlen, to też nie dopuszczają do zamarznięcia wody w okolicy dyfuzora. W przypadku stawów o dużej powierzchni możemy zastosować kilka dyfuzorów (zestaw napowietrzający) zgodnie z zamieszczonym schematem. Odpowiedni dopływ powietrza do każdego dyfuzora uzyskamy stosując zawory kulowe.
Sposób montażu dyfuzora i dmuchawy w stawie - rzut z góry
Jeszcze jedna bardzo ważna uwaga. Nie wolno uruchamiać dmuchawy umieszczonej w ogrodzie, gdy temperatura powietrza spadła poniżej zera, a urządzenie wcześniej nie było włączone. Membrany dmuchawy są wówczas sztywne od mrozu i mogą ulec uszkodzeniu (po prostu pękną). Należy wówczas przed włączeniem dmuchawy ogrzać ją w ciepłym pomieszczeniu i dopiero włączyć.
prof. UWM dr hab. inż. ROMAN KUJAWA, specjalista d/s akwakultury
PO WIĘCEJ INFORAMCJI O NAPOWIETRZANIU WODY W STAWACH, OCZKACH WODNYCH, ZAPRASZAMY NA STRONĘ WWW.FABRYKAPOWIETRZA.PL
Pracujący dyfuzor
Przydomowy stawek